تعریف تجزیه و تحلیل SWOT
هر کسبوکاری برای رسیدن به اهداف تعیینشده، باید در کنار شناخت تواناییها و منابع خود، از شرایط و موقعیت بازار هم درک کاملی داشته باشد. یکی از معروفترین روشها برای انجام این کار، ماتریس SWOT است.
SWOT مخفف کلمات Strengths, Weaknesses, Opportunities و Threats به معنی نقاط قوت، ضعفها، فرصتها و تهدیدات است. تجزیه و تحلیل SWOT چارچوبی میباشد که برای ارزیابی موقعیت رقابتی یک شرکت و توسعه برنامهریزی استراتژیک مورد استفاده قرار میگیرد. تجزیه و تحلیل SWOT عوامل داخلی و خارجی و همچنین پتانسیل فعلی و آینده را ارزیابی میکند.
تجزیه و تحلیل SWOT برای تسهیل بررسی واقعبینانه، مبتنی بر واقعیت و داده محور نقاط قوت و ضعف سازمان طراحی شده است. سازمان باید با اجتناب از اعتقادات از پیش ایجادشده یا مناطق مبهم، تجزیه و تحلیل را دقیق انجام دهد و بر حقایق و واقعیتها متمرکز شود. شرکتها باید از این تحلیل به عنوان راهنما و نه لزوماً به عنوان یک توصیه استفاده کنند.
نکته حائز اهمیت در این مدل دو نوع عوامل داخلی و خارجی می باشند. درواقع در این مدل، تاکید بر روی دو عامل داخلی (نقاط قوت و ضعف)، و دو عامل خارجی (فرصت ها و تهدید ها) است. که همواره باید در آنالیز ها مورد توجه قرار گیرند. بعبارتی با بررسی و آنالیز نقاط قوت و ضعف درون سازمانی بتوان عوامل تهدید زا و همچنین فرصت های پیش رو را شناسایی و اقدامات لازم صورت پذیرد.
نقاط قوت (Strengths)
نقاط قوت توصیف میکنند که سازمانها چه برتری دارند و چه چیزی آنها را از رقبا جدا میکند: برای مثال نقطه قوت میتواند یک برند قدرتمند، وفاداری به مشتری، فناوری منحصر به فرد و غیره باشد. مثلا یک صندوق محافظت از سرمایهگذاری ممکن است یک استراتژی کسب و کار اختصاصی تهیه کرده باشد که نتایج ضرر بازار را بازگرداند. این سازمان باید تصمیم بگیرد که چگونه از این نتایج برای جذب سرمایهگذاران جدید استفاده کند.
نقاط ضعف (Weaknesses)
نقاط ضعف نمیگذارند عملکرد سازمان به حد مطلوب برسد. آنها نقاطی هستند که کسب و کار باید برای برتری پیدا کردن نسبت به رقبا، بهبود بخشد. نقاط ضعف رایج عبارتند از یک برند ضعیف، نرخ ریزش کارکنان بالاتر از متوسط، سطح بالای بدهی، زنجیره تأمین ناکافی یا فقدان سرمایه.
فرصتها (Opportunities)
فرصتها به عوامل خارجی مطلوب اشاره میکنند که میتوانند مزیت رقابتی در اختیار سازمان قرار دهند. به عنوان مثال، اگر یک کشور تعرفهها را کاهش دهد، یک تولیدکننده اتومبیل میتواند اتومبیلهای خود را به بازار جدید صادر کند و باعث افزایش فروش و سهم بازار شود.
تهدیدها (Threats)
تهدیدها دربرگیرنده عواملی هستند که احتمال آسیب رساندن به سازمان را دارند. به عنوان مثال، خشکسالی تهدیدی برای یک شرکت تولید گندم است، زیرا ممکن است باعث از بین رفتن یا تضعیف عملکرد محصول شود. سایر تهدیدات رایج شامل مواردی مانند افزایش هزینه مواد، افزایش تعداد رقبا، عرضه شدید نیروی کار و غیره هستند.
مزایای استفاده از ماتریس SWOT
کاربردهای متنوع
برای استفاده از ماتریس سوات با هیچ محدودیتی روبهرو نیستید. به بیان سادهتر، شرکتهای کوچک و بزرگ، سازمانهای دولتی و خصوصی در فعالیتهای مختلفی مانند تحلیل رقابتی، تحقیقات بازار، توسعۀ محصول و برنامهریزی استراتژیک، میتوانند از این روش استفاده کنند.
مقرونبهصرفه
ماتریس swot روشی ساده است که به دانش بالا و ابزار تخصصی نیاز ندارد؛ درنتیجه، هر یک از کارکنان شرکت که شناخت کاملی از کسبوکار و محیط آن دارند، میتوانند از این روش بهعنوان یک ابزار کمهزینه استفاده کنند.
شناخت بهتر رقبا
تحلیل ماتریس سوات به شما کمک میکند رقبا و مزیتهای رقابتی خود را بیش از پیش بشناسید. در واقع، تحلیل اطلاعات این جدول به شما اجازه میدهد یک استراتژی داشته باشید که در آن با در نظر گرفتن تهدیدهای خارجی (رقبا)، از نقاط قوت داخلی (مزیتهای رقابتی) برای استفادهٔ حداکثری از فرصتها بهره ببرید.
مشارکت بیشتر کارکنان در تصمیمگیری
در تحلیل ماتریس swot، تعامل مدیریت با کارکنان بخشهای مختلف شرکت بیشتر میشود؛ زیرا کارکنان هر بخش، شناخت بهتری از نقاط ضعف و قوت آن بخش دارند. این تعامل بیشتر، شناخت کاملتری از نقاط ضعف و قوت داخلی و فرصتها و تهدیدهای خارجی را به همراه دارد که در نهایت، به تصمیمگیری آگاهانه کمک میکند.
در کنار تعامل بیشتر مدیر با کارکنان، این روش همکاری کارکنان بخشهای مختلف را هم بهبود میدهد. بهعنوان مثال، برای تولید یک محصول جدید، به همکاری بخشهای مختلف بازاریابی، تولید و فروش با یکدیگر را برای تجزیهوتحلیل ماتریس SWOT نیاز دارید.
تصویرسازی بهتری از شرایط کسبوکار
در جدول سوات، تمامی نقاط ضعف و قوت داخلی و فرصتها و تهدیدها به تصویر کشیده میشوند و بهصورت واضح، تاثیر هر کدام از این عوامل را در فعالیتهای کسبوکار میبینید.
استفاده درست از منابع
در تحلیل سوات، بخشی از نقاط قوت و فرصتها به منابعی مربوط میشود که یا دیده نشدهاند یا از آنها بهطور کامل استفاده نشده است. این ماتریس به شما این امکان را میدهد که منابع را شناسایی کرده و از آنها برای افزایش بهرهوری و عملکرد بهره ببرید.
"واحد تحقیق و توسعه شرکت مبدل سازان آرتاویل (MSA-R&D)"